ز فکر تفرقه باز آی تا شوی مجموع
به حکم آنکه، چو شد اهرمن، سروش آمد (حافظ)
چند نکته ای در مورد گزارش سام وب به کنگرهٔ اخیر حزب کمونیست آمریکا و انتشار نقد های ارائه شده نسبت به آن
احمد سپیداریالگو برداری بی شک ساده ترین کار برای ساخت یا بازسازی چیزی ست که هنوز علمی عمیق و تجربه ای طولانی مدتی نسبت به آن وجود ندارد. به همین دلیل این کار به عادات روزمرهٔ زندگی خلاصه نمی شود و هنوز هم محصولات جدید در بیشتر صنایع ما از طریق الگو برداری از محصولات موفق تر خارجی ساخته و تولید می شود. در زمینهٔ سیاسی اجتماعی نیز الگوبرداری های زیادی در تاریخ کشور ما صورت گرفته که گاه به طور نسبی موفق و در بسیاری موارد به شدت ناموفق بوده است.
ذهن های ناکارآزموده یا ناتوان از تحلیل مستقل سیاسی همیشه با این خطر مواجه اند که بدون توجه به شرایط عینی و ذهنی برای بکارگیری هر روش مبارزه و یا شیوهٔ تجزیه و تحلیل، از هر نوشتهٔ ترجمه شده ای الگو بسازند، دنباله رو این و آن بشوند و یا در دفاع از یکی بر علیه دیگری بشورند. ما سابقهٔ تاریخی کمی برای این نارسایی ها در محافل چپ خود نداریم. و تقریبا دوره ای نیست که چند نوشتهٔ مطرح شدهٔ چپ در یک گوشهٔ دنیا کتاب دعای این و آن زمان برخی مان نشده باشد. هر کدام مثال های مختلفی از اینگونه «نسخه های مقدس» در ذهن داریم و از آنجا که خود الگو ها و مثال هایمان اغلب با یکدیگر در تضاد است، ترجیح داده ام نام مشخصی از نمونه ها نبرم تا اذهان مخاطبان را از مفهوم اصلی ای که در پی آنم به بیراهه نکشم.خوشبختانه امروز آنقدر الگوهای شکست خورده داریم که به این نتیجه برسیم باید ضمن بهره گیری از همهٔ تجربه های ارزندهٔ بشری، از الگو کردن مطلق انگارانهٔ آن ها خود داری کنیم و از چنین رفتارهایی دست بکشیم. خوشبختانه مطالعه نظرات و پراتیک احزاب و سازمان های سیاسی چپ عمدهٔ ما نشاندهندهٔ پختگی بیشتری در این زمینه است.
من در طول دو دهه کار روشنفکرانهٔ چپ، آن هم پس از سال ها تجربهٔ کار سیاسی و سازمانی به ترجمه های مختلفی دست زده ام که مقالات و نوشته های تقریبا طیف متنوعی از نیروهای چپ و دمکراتیک جهان را شامل می شود که آثارشان به زبان انگلیسی در دسترس بوده است[1]. در این زمینه، نظرات ارائه شده توسط حزب کمونیست آمریکا نقش مهمی چه در دورهٔ رهبری گس هال و چه در دورهٔ سام وب در میان این ترجمه ها داشته است. البته من در ترجمهٔ این مقالات تنها نبوده ام و افراد بسیار دیگری حتی بیش از من در این راه تلاش داشته اند که خانم مینا آگاه یکی از آن هاست.موضعگیری های اخیر حزب کمونیست آمریکا و بویژه آخرین پیشنهادات سام وب به کنگره ملی حزب که به نظر خواهی عمومی گذاشته شده همراه با استقبال، مخالفت هایی را نیز بر انگیخته است. بخشی از این نقدها و مخالفت ها در سایت حزب کمونیست آمریکا در زیر این گزارش به صورت کامنت های فردی و گروهی مختلف قابل مطالعه است (به علت حجم زیاد قابل ترجمه به نظر نمی رسد.) بعلاوه در واکنش به دعوت سام وب از احزاب کمونیست برای نقد نظرات ارائه شده، چندین حزب نیز نظرات خود را ارائه داده اند که از آن میان موضعگیری حزب کمونیست قدرتمند یونان ترجمه و در سایت نوید نو درج شده است.
چه گزارش سام وب به کنگره و چه نقدهای صورت گرفته پیرامون آن پر از نکات آموختنی برای مبارزان ماست و ما را با پیچیدگی چالش های چپ در سطح جهانی و در کشورهای قدرتمند سرمایه داری آشنا می کند. البته اینکه ما اینجا و آنجا بنشینیم و بدون شناخت از شرایط واقعی مبارزه در آن کشورها با یک حکم در ذهن خود حزبی را راست و دیگری را چپ بخوانیم، بدترین کاری ست که می توانیم بکنیم. مفید تر و مناسب تر آن است که از تک تک اسناد ارائه شده و پراتیک های سیاسی منتج از آن بیاموزیم و برای چالش های پیش روی خود در کشورمان و سپهر سیاسی خاص آن به تفکر پرداخته و نسبت به راهبردهای ارائه شده از طرف احزاب و سازمان های چپ میهنمان با آگاهی و درایت بیشتری برخورد کنیم. بی شک این توصیه برای کسانی نیست که از موضع دانای کل و با از بر بودن اسم اعظم و داشتن نسخه ای برای تمام فصول، خود را بی نیاز از چنین مطالعه و بررسی ای می دانند و کارشان تطبیق نظرات دیگران با «اصول» مورد نظر و شناسایی «راست» ها و معرفی آنان به دیگران است. فراموش نکنیم که کار ارتجاع چه راست و چه «چپ» بازداری از ارتقاء و پیشروی نیروهای مترقی به وسیلهٔ افزایش اینرسی گذشته بر گردهٔ امروز آن هاست. و واقعیت آن است که نمی توان بدون گذاشتن این «بار مردگان» به زمین به سوی یک آیندهٔ زنده و پویا گام برداشت. داشتن یک تفکر پویا لازمهٔ شناخت فرایندهای سیاسی و دانش روز مارکسیسم چه در سطح جهانی و چه در سطح ملی برای تدوین راهکارهای مناسب برای پیشبرد مبارزه است. تاریخ نشان داده آن ها که در این راه عقب می مانند در جبههٔ مبارزهٔ سیاسی نیز کنار عقب مانده ترین جریان های ارتجاعی قرار گرفته و می گیرند.
یک نکته را نیز باید اضافه کنم. راهکارهای ارائه شده توسط سام وب و نقد آن توسط حزب کمونیست یونان «تحلیل های مشخص از اوضاع مشخصی» را هدف قرار داده که برای یک انقلاب یا گذار سوسیالیستی در آمریکا با ساختارهای سیاسی اقتصادی بسیار توسعه یافته ارائه شده اند. ما در ایران در مرحلهٔ یک انقلاب دمکراتیک با ویژگی های خاصش به سر می بریم و تاکتیک ها و استراتژی های راست نام گرفته برای یک انقلاب سوسیالیستی در یک نقد – در صورتی که به چنین مسیری در طول زمان گرایش یابد- راست برای یک انقلاب دمکراتیک نیست و انتساب «راست» به چند ترجمه یا مترجم و برچسب زدن بر روی کار آنان تنها از کسانی بر می آید که برخلاف عالم نمایی و «اصولگرایی» شان، ذره ای با این مفاهیم آشنایی ندارند و اساسا ساز دیگری را کوک می کنند و می زنند. توصیه دارم به جای افتادن در دام اینگونه جوَ زدگی ها، گزارش ارزندهٔ سام وب را بخوانید و از نکات بسیار جسورانه، خلاقانه و تفکر برانگیزش در بسیاری از زمینه ها بدون گرایش به الگو برداری نامناسب بهره ببرید.
[1] Hamdigar.blogspot.com بخشی از مقالات گردآوری شده را در وبلاگ همدیگرو سایر سایت های سیاسی که با آن ها در دوره های مختلف همکاری داشته ایم می توانید مشاهده کنید.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر