از اینترنت تا انترناسیونال
نقش شبکه ی ارتباطات کامپیوتری جهانی در احیای انترناسیونالیزم طبقه ی کارگر[1]
نوشته ی: اریک لی[2]
" اینجا و آنجا کارگران به پیروزی هایی دست می یابند، اما هیچکدام پایدار نمی ماند. دستاورد واقعی مبارزات آنان، در اتحاد همیشه در حال گسترش آنان بازتاب می یابد. این اتحاد به وسیله ی وسایل ارتباط جمعی که صنعت مدرن آن را به وجود می آورد و توسعه می دهد، حمایت می شود. این امکان به وجودمی آید تا کارگران مناطق مختلف بتوانند با یکدیگر مرتبط شوند."
کارل مارکس و فردریک انگلس: مانفیست حزب کمونیست
به نظر من اینترنت ابزار لازم، ولی نه کافی، برای احیای انترناسیونالیزم کارگری و همراه با آن احیای سوسیالیسم در سده ی بیست و یکم است. شبکه ی ارتباطات کامپیوتری جهانی که اینترنت نامیده می شود، لازمه ی انترناسیونال کارگری است، زیرا نمی توان بدون ارتباط آن لاین انترناسیونال کارگری ای را متصور بود( من این مطلب را بعدا توضیح خواهم داد). اما کافی نیست، چرا که به چیزی بیش از این ابزار ارتباطی نیاز است. برای تحقق چنین امری به خواست و آگاهی افراد و جنبش هایی که با چشمان باز با مسئله روبرو می شوند، نیازمندیم. ابتدا اجازه دهید تعریف ساده ای از " انترناسیونال" را ارائه دهم. انترناسیونال برای مارکس سازمانی متشکل از کارگران و زحمتکشان برای هماهنگی فعالیت های آنان فراتر از مرزها و در نتیجه تحکیم میارزاتشان علیه سرمایه داری بود. اولین انترناسیونال چیزی جز این نبود. ممکن است دیگران با چنین برداشتی موافق نباشند. لنینیست ها قطعا موافق با این نظر نیستند. اما مارکس خود چنین باوری داشت و آن را در عمل به کار می گرفت.
انترناسیونالیسم محور تفکر مارکسیستی است. به همین دلیل مارکس و انگلس تصمیم گرفتند مانیفست حزب کمونیست را با پیامی انترناسیونالیستی به پایان برسانند و مارکس تلاش و کوشش بسیاری کرد تا انترناسیونالی کارگری به وجود آورد. انترناسیونالی که در مقایسه با نمونه های بعدی منحصر به فرد است، زیرا اتحادی بسیار گسترده از کارگران بدون گرایش ایدئولوژیکی قابل توجه بود. فعالیت های این انترناسیونال درعمل معطوف به نیازهای روزمره ی اتحادیه های کارگری، و یکی از وظایف مهم آن جمع آوری و پخش اطلاعات بود. ما نمی توانیم درباره ی انترناسیونال مارکس خیال بافی کنیم. بدون بودجه و وسایل ارتباطی مناسب، کارکرد قابل توجه و موثری نداشت. با خواندن یادداشت های نشست های عمومی آن ممکن است این احساس ناگوار به انسان دست دهد که در خیلی از موارد قابل اجرا نیست. اطلاعاتی که به انترناسیونال لندن می رسید، بیشر وقت ها ناقص و کهنه بود. انترناسیونال هایی که در پی آن آمدند نیز نتوانستند آن نقش را ایفا کنند.
دومین انترناسیونال، که اکنون نیز وجوددارد و در لندن مستقراست، فدراسیونی جهانی برای احزاب سوسیال دمکرات بوده و هست. امروزه که اتحادیه های کارگری و احزاب سوسیال دمکرات اغلب دیگر آن نزدیکی سابق را ندارند، و هنگامی که این احزاب به حکومت می رسند، فاقد سیاست های حمایتی تضمین شده از کارگرانند، به سختی می توان انترناسیونال سوسیالیستی را وارث واقعی اولین انترناسیونال مارکس قلمدادکرد.
درباره ی انترناسیونال سوم، تنها باید بگویم که هیچ چیز بیش از رژیم های استالینیستی در شوروی و کشورهای اقمار آن باعث بی اعتباری سوسیالیسم بین المللی نشد. به نظر می رسد که انترناسیونال سوم بیشتر به وسیله ی افرادی شبیه به نظامی – سیاستمداران تزاری قرن نوزدهم با دسیسه چینی های خاصشان اداره می شد که به وسیله ی خود مارکس در مقاله ی کمتر شناخته شده اش به نام " دیپلماسی تزارها" تشریح شده بود و شباهتی به نگرش مارکس درباره ی اتحاد مردان و زنان کارگر نداشت.
خلاصه اینکه، هیچگاه یک انترناسیونال واقعی کارگری وجودنداشته است. به همین دلیل ما نباید به فکر انترناسیونال چهارم و یا پنجم، بلکه باید به فکر انترناسیونال اول باشیم. با فروپاشی دیوار برلین در دهه ی گذشته، دنیایی که مارکس آن را تنها با یک نظام اجتماعی ترسیم کرده بود- آن هم براساس بازار آزاد- در کشورهای پیشرفته به واقعیت پیوست. چه آن را جهانی شدن بنامیم، چه جهان تک قطبی، جهانی که در کتاب " سرمایه" ی مارکس تشریح شده، سرانجام به حقیقت پیوسته است.
البته من مطلب را زیادی ساده کرده ام و این بحث مضمون اصلی مقاله ام نیست. ولی این که چرا شروع سده ی بیست و یکم زمان مناسبی برای حرکت های کارگری و کوششی دیگر برای واقعیت بخشیدن به آرزوی فریتنده ی انترناسیونال کارگری به نظر می رسد، درست به واسطه ی غلبه جهانی سرمایه داری است.
مارکس یک دانشمند علوم اجتماعی بود نه یک پیغمبر. بسیاری از مطالبی که او درباره ی سرمایه داری نوشته می تواند امروز صحیح ارزیابی نشود، اما بیشتر مسائلی که او بیش از یک قرن پیش توضیح داد، یعنی نظام جهانی تولید و توزیع، بحران های ادواری، و به خاک سیاه نشستن کارگران، بیشتر مناسب زمان ما به نظر می رسد تا زمان خوداو. تنها در دنیائی شبیه به دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم- احتمال ایجاد یک انترناسیونال کارگری وجوددارد.
اتحاد جهانی کارگران در دوران جنگ سرد امکان نداشت- جنگی که نه از سال 1945 که از سال 1917 شروع شد، و جنبش های کارگری را درطی 80 سال بین مدافعان و مخالفان رژیم شوروی تقسیم کرد. با پشت سر گذاشتن رژیم شوروی، هم اکنون اتحاد کارگران نه تنها در داخل کشورها، بلکه در سراسر جهان به یک امکان واقعی بدل شده است. یکی از نشانه های بارز این رویداد، رشد کنفدراسیون بین المللی اتحادیه های آزاد کارگران آی. سی. اف. تی. یو[3] که زمانی مرکز اتحادیه های طرفدار غرب بود و اکنون تنها بازمانده ی جنگ سرد در جنبش کارگری است، و از سوی دیگر تضعیف و نابودی رقیب آن فدراسیون جهانی اتحادیه های کارگری دبلیو، اف، تی، یو[4] است. در دهه های 70 و 80 اتحادیه های کارگری به انحاء مختلف سعی کردند با نظام در حال ادغام سرمایه داری جهانی که هرچه بیشتر تحت حاکمیت شرکت های فراملیتی قرار می گرفت دست و پنجه نرم کنند. فعالیت خلاقانه دیگر، تشکیل شوراهای شرکتی[5] توسط دبیران اتحادیه های بین المللی است. این اتحادیه های ابتدائی جهانی می تواند بنیاد اولیه ی انترناسیونال کارگری تازه قلمداد شود. تجربه نشان داده که هزینه های برقراری اتحادیه های کارگری بین المللی مهم ترین سد راه ایجا آن ها بوده است.
یکی از متفکران پیشر در این زمینه چارلز چپ لوین سان[6] بود که سال ها به عنوان دبیرکل اتحادیه بین المللی صنایع شیمیایی( امروزه به عنوان آی. سی. ای. ام[7] شناخته می شود) فعالیت داشت. لوین سان بذر چندین ایده پیشرو را در اتحادیه های کارگری افشاند. یکی از قابل توجه ترین نوشته های او " ودکاکولا" بود که تبدیل کشورهای کمونیستی به سرمایه داری در اثر فشار بازار جهانی را پیش بینی کرد. او ایده ی "نیروی مقابله[8]" با شرکت های فراملیتی را مطرح ساخت که حتی در اوایل دهه ی 70 نیز تهدیدی جدی برای اتحادیه های کارگری ملی موجو دبوند. در کتاب " اتحادیه های کارگری بین المللی" منتشره شده در سال 1972، لوین سان بی مقدمه به استفاده اتحادیه ها از کامپیوتر، و از جمله شبکه ی کامپیوتری اشاره کرد. او پیشنهادکرد که بانک های اطلاعاتی شرکت ها در اروپا و آمریکا می تواند مورد استفاده اتحادیه های کارگری هم قرارگیرد. او حتی فراتررفته و امکان آموزش از راه دور با استفاده از شبکه ی کامپیوتری برای اتحادیه را مطرح کرد. البته اثر شبکه ی کامپیوتری موضوعی فرعی در کتاب لوین سان بود. وقتی او این مطلب را می نوشت، اینترنت نام آزمون تازه ای بود که توسط وزارت دفاع آمریکا هدایت می شد، و تا زمان انتشار کتاب او حتی به نمایش عمومی هم گذاشته نشده بود. به این دلیل من، لوین سان را ژول ورن تله ماتیکز[9] کارگری نامیده ام. هدف دبیرخانه اتحادیه های بین المللی استفاده از روش های مرسوم برای تبدیل جنیش کارگری جهانی به " نیروی مقابله" با سرمایه بود که شامل اعتصابات سراسری، و مذاکرات مشترک فراملی برسر حقوق می شد. لوین سان در آن دوران ( دهه 70) به قریب الوقوع بودن اولین موافقت نامه ی جهانی بین یک اتحادیه ی بین المللی و یک شرکت فراملیتی خوشبین بود. بدین معنی که اتحادیه ها به زودی چارچوب های ملی خود را ترک می کنند و یک انترناسیونال جدید متولد خواهد. البته این فکر هنوز ناپخته بود.
نمی توان ساده انگارانه به موضوع برخوردکرد و هزینه ی بالای ایاب و ذهاب و ارتباطات را دلیل ناتوانی اتحادیه ها در ایجاد ساختارهای بین المللی همانند ساختارهای بین المللی شرکت ها قلمدادکرد. عوامل دیگری نیز مطمئنا موثربودند، از جمله عدم آمادگی عمومی اتحادیه ها برای درک جهانی شدن واقعی سرمایه داری. و این شرایطی است که هنوز هم وجوددارد. البته به مشکل هزینه ها نمی توان بی توجه بود. برای مثال ایجاد یک شورای جهانی در میان کارگران ماشین سازی فورد در سال های 1970 به نظر ایده ی جالبی می آمد. در سال های 1990، روشن شد که هزینه ی پرواز برای حضور در تعداد محدودی از جلسات هیز غیرقابل تامین است. و این بهترین موقع برای دست یافتن به یک ابزار ارتباطی جهانی ارزان و سریع بود. درست در زمانی که اتحادیه ها پیش از هروقت برای مبارزه با سرمایه فراملی به آن نیازداشتند، این ابزار در اختیارشان قرارگرفت. واضح است که این تنها خوش شانسی نبود. سرمایه داری برای اینکه شرکت ها بتوانند در بازار جهانی روان تر و سریع تر عمل کنند، آن را پدیدآورده بود.
به کارگیری شبکه کامپیوتری توسط اتحادیه ها از اوایل دهه ی 80 آغاز شد و در اواسط دهه ی 90 شتاب گرفت. به طوری که پایه های فنی برای احیای انترناسیونالیسم کارگری و ایجاد انترناسیونال بعدی به وجودآمد.
اینکه از چه زمانی شبکه های کامپیوتری مورد استفاده ی اتحادیه های کارگری قرارگرفت، جالب است. در اوایل سال 1981رهبران فدراسیون معلمان ایالت بریتیش کلمبیا ( کانادا) از کامپیوترهای پرتابل استفاده و فعالیت های اتحادیه را هماهنگ کردند. آن ها از جمله یک اعتصاب ایالتی را از طریق مودم سازمان دادند. در اواسط دهه ی 1980ایجاد شبکه به وسیله ی مودم توسط دبیرخانه های چندین اتحادیه ی بین المللی مورد پذیرش قرارگرفت که به واسطه ی نوع کار و بودجه ی بسیار محدود آن ها، این فن آوری تازه برای ارتباط با دفاتر دور از دسترس اتحادیه های عضو، مقبولیت یافت. اولین شبکه ی کامپیوتری اتحادیه ای در ابعاد ملی در اواسط دهه ی 80 در کانادا تاسیس گردید که نام آن سولی نت[10] بود. بزرگ ترین اتحادیه کشور- اتحادیه ی کارگران بخش عمومی کانادای سی پی یو آی[11] رسما از آن حمایت می کرد، اما درست مانند اغلب پیشگامی ها، این بار نیز نیروی پشت سر " سولی نت" فردی به نام مارک بالانگر[12] بود.
باید تاکید شود که بیشتر فعالیت های اولیه با استفاده از اینترنت صورت نمی گرفت. در دهه ی 80 استفاده از بی بی اس[13] به صورت آن لاین گسترش یافت. هرکس بایک مودم و کامپیوتری شخصی می توانست یک شبکه ی مجازی ایجادکند. این روش در آمریکای شمالی برای اتحادیه ها امکانی به وجود آورد تا فن آوری جدید را کشف و با آن آشنا شوند. رشد انفجاری استفاده از اینترنت در دهه ی 1990 باعث شد که شبکه ها به رسانه ای توده ای و فراگیر برای کارگران تبدیل شوند.
اولین نشست بین المللی برای بحث پیرامون بهره گیری کارگران از فن آوری جدید ارتباطی در سال 1990 برگزارگردید. و برگزاری کنفرانس های بین المللی مهم پیرامون این موضوع در سال های 92 و 93 نیز ادامه یافت. در نیمه ی اول این دهه، ما شاهد استفاده ی قابل توجه از اینترنت هستیم، برای مثال استفاده از یک خبرنامه ی ویژه ی اعتصاب کارگر در طی اعتصاب روزنامه نگاران سانفرانسیسکو و ایجاد یک شبکه ی مستقل کارگری در سطح ملی در آمریکا که لیبرنت[14] نامیده می شود. اولین وب سایت کارگری بین المللی، متعلق به فدراسیون بین المللی موسسات آموزشی کارگری از اوایل سال 1994 فعالیت خود را آغازکرد.
مدت ها قبل از اینکه اینترنت واژه ای همه گیر شود، اتحادیه های سراسر جهان در استفاده از آن پیشروبودند و آن را به عنوان وسیله ای ارزان و سریع برای جایگزینی تلفن و فاکس می شناختند.
با این وجود همه ی اتحادیه ها برای تطبیق خود با فن آوری جدید تلاش نکردند. در این رابطه مقاومت ها زیاد بود و هنوز نیز هست. هنوز هم برخی از دبیرخانه های اتحادیه های بین المللی وب سایت خود را ایجادنکرده اند، و بسیاری از اتحادیه های ملی اصلا هیچ حضوری از خود در شبکه ی جهانی نشان نداده اند.
بیشترین مقاومت از بالاترین سطوح رهبری خود این اتحادیه ها صورت می گیرد. این عجیب نیست که مسئول رسمی اتحادیه ای داشتن پست الکترونیکی را لازم بداند- البته تنها به این معنی که منشی اش پیام های ارسال شده برای او را جمع آوری و چاپ کند تا بخواند.
اغلب اوقات فشار برای تغییر از پائین وارد می شود- از سطوح میانی و توده ای فعال که شیفته ی فن آوری تازه هستند. با استفاده از ابزارهایی مانند وب سایت، تریبون تبادل نظر[15]، فهرست پستی[16]، گفتگوی مستقیم آن لاین،[17] و کنفرانس ویدیوئی مرزهایی که قبلا فعالان اتحادیه ها را از هم جدا می کرد، از بین خواهدرفت. آن ها ناچارند بنابرمنطق شبکه ها( و سرمایه داری جهانی شده) طوری عمل کنند که انگار کشورها وجودندارند، و به انترناسیونالیست هایی آگاه بدل شوند.
اولین نمونه های قابل طرح به نیمه ی اول سال 1990 باز می گردد.. در آن زمان سولی نت کانادا بحث هایی را درباره ی مسایل مورد علاقه ی فعالان اتحادیه ها به شکل آن لاین و از طریق اینترنت سازمان داد. شرکت در این بحث ها مختص کانادائی ها نبود. درحالیکه سندکالیست های کانادایی درباره ی مسائلی نظیر بیکاری در منطقه شان گفتگو می کردند، فعالانی از جنبش های کارگری دیگر کشورها از جمله اتحادیه های جدید مستقل روسیه در آن شرکت کردند. این اتفاق شکل بحث را تغییرداد. برای این اتحادیه ها دیگر امکان نداشت که مشکل بیکاری را یک مسئله ی ملی بدانند که با قانونگذاری در سطح اتاوا حل شود. به چیز جدیدی نیازبود.
باید صادقانه پذیرفت که هنوز هم از رشد آگاهی توده ای توسط اتحادیه های کارگری در مسیری انترناسیونالیستی نشانه و شواهد زیادی در دست نیست. اما جای امیدواری وجوددارد. برای مثال اگر شما مجله ی ماهانه ی اتحادیه ی کارگران ارتباطات یعنی سی دبلیو یو[18] چاپ ژانویه ی 1999 انگلستان را ورق بزنید، ستونی را خوهیددید که توسط دبیرکل اتحادیه نوشته شده است. این مقاله به اهمیت کار بین المللی تاکید نموده، و از اینترنت به عنوان چالشی برای اتحادیه های کارگری یادکرده است.
چنین مقاله ای یک سال پیش غیرقابل تصوربود. هنوز هم بیشتر اتحادیه های کارگری در نشریات چاپ شده و وب سایت های خود بر موضوع های محلی و ملی تاکیددارند و تاکید بر انترناسیونالیسم جدید کم و محدوددیده می شود. من نمی توانم نامه ی الکترونیکی یکی از فولادگران آمریکائی را فراموش کنم که مدتی پیش دریافت کردم. او نوشته بود:" با چنان مسایل زیادی در کشور خود روبرو هستم که برای مسائل خارجی ها نه وقت دارم و نه علاقه".
باید تاکید کنم که ما تازه در ابتدای راه هستیم. ایجاد بروشورهای آن لاین انقلاب به شمار نمی رود. استفاده از ابزارهای پیشرفته تر و ارتباط آن لایت بین صدها میلیون نفر از کارکنان، نهایتا اتحادیه های جهانی شبکه شده ای را که اساس و پایه ی انترناسیونالیسم آینده است، فراهم خواهدآورد.
در اواسط سال 1990 ده ها میلیون نفر دارای ارتباط آن لاین بودند. برای برخی ناظران، از جمله نویسنده ی این مقاله، وجود 40 یا 50 میلیون نفر در یک شبکه ی کامپیوتری جهانی جالب و به راستی هیجان انگیز می نمود. اگرچه اینترنت به عنوان یک شبکه ی دانشگاهی آغاز به کارکرد و کسانی که کامپیوتر به عنوان سرگرمیشان بود یا دست اندرکار تجارت بودند بعدا به آن پیوستند، اما در میان آن ها بسیاری از کارکنان معمولی واحدهای مختلف دیده می شوند. این نکته در چهار یا پنج سال اخیر مورد منازعه بود، اما اکنون مشخص است که اینترنت یه یک رسانه ی ارتباطی توده ای تبدیل شده است، رسانه ای که 163 میلیون نفر را تقریبا از همه ی کشورها را به هم متصل می کند.
ده ها میلیون نفری که در سال های اخیر به اینترنت پیوسته اند، عموما از طبقه ی کارگر می باشند. از آن جا که قیمت سخت افزار، نرم افزار، تجهیزات جانبی کامپیوتر، و نیز دسترسی به اینترنت به شدت کاهش یافته، کارگران و خانواده های آنان توانسته اند به اینترنت بپیوندند. ارزیابی دقیقی از اینکه چه تعداد از افراد متصل به اینترنت کارگر و یا عضو اتحادیه ها هستند وجودندارد. اما می دانیم که در کشورهای دارای اتحادیه های قوی و گسترده ( مثلا در اروپای شمالی) میزان متصلین به اینترنت بسیار زیاد است. در این کشورها میلیون ها عضو اتحادیه هم اکنون به اینترنت متصلند. در آمریکا و کانادا که اعضای اتحادیه ها به آن نسبت نیست- چون غالبا از حقوق و مزایای بیشتری نسبت به سایرکارکنان برخوردارند- به احتمال قوی این اعضا بیش از همکاران سازمان نیافته ی خود به اینترنت متصل اند. لذا، اگر بگوییم ده ها میلیون اعضای اتحادیه های کارگری به اینترنت متصل اند، سخن گزافی نگفته ایم.
هرچند استفاده از اینترنت توسط آن ها بیشتر به صورت پست الکترونیک و وب سایت است که در واقع تنها نوع پیشرفته و آن لاین بروشورهای قبلی است، اما این خود آغازی بر وقوع تغییرات است. نخستین گام در این راه، ایجاد " نسل دوم" سایت های اتحادیه ای است که دو جانبه ترند و این امکان را دارند که اعضای اتحادیه ها بتوانند با رهبران خود و سایر افراد گفتگوکند. به این معنی که هر عضو اتحادیه بتواند آن چیزی را که می خواهدبگوید و بنویسد. چنین فضای تبادل نظری البته مرسوم نیست. چرا بوروکراسی موجود در اتحادیه باید اجازه برقراری چنین بحث آزادی را بدون توجه به سلسله مراتب در فضای سیبرنتیک بدهد، هنگامی که چنین امکانی در کنفرانس های اتحادیه ای داده نمی شود، چنین تبادل نظرهم صورت نمی گیرد. البته بخشی از این عدم مداخله جویی برای متوقف کردن بحث های ناخواسته، به خاطر عدم آشنایی کافی با فن آوری تازه است، و بخشی نیز بدین دلیل که در اینترنت نمی توان گفتگو را متوقف کرد. به محض بستن هر محل، فورا به جای دیگری نقل مکان می کند. لذا اعضای اتحادیه ها به وسیله ی فهرست بحث های پستی[19] که به نام نرم افزار اجراکننده ی آن " لیست سرو"[20] نامیده می شود، محل تبادل نظر شبکه ای[21] ( که آن را تابلوی اعلانات[22] می نامند، و ارتباطات زنده ( اتاق گفتگو[23])، بدون توجه به مرزها و فواصل جغرافیایی چنان به گفتگو با یکدیگر می پردازند که قبلا هرگز امکان نداشت.
قدم بعدی، به کارگرفتن کنفرانس ویدیویی است که به مردم امکان می دهدبه طور طبیعی با همدیگر صحبت کنند و رودرروی به یکدیگر بنگرند. من همواره چنین امکانی را تنها در داستان های علمی و تخیلی متصور می دانستم، و از اینکه متوجه شدم استفاده از این فن آوری در بسیاری از جاها مرسوم شده ، بسیار خوشحال شدم. برای مثال اعضای یک اتحادیه ی کارگری سوئد که در شرکت اریکسون کار می کنند برای برگزاری میتینگی های منطقه ای اتحادیه ی خود از کنفرانس ویدیوئی استفاده می کنند. این کار با استفاده از امکانات و شبکه ی شرکت که در اختیار آن ها قرارگرفته صورت می گیرد و این استفاده سال هاست ادامه دارد. ضمنا اتحاد یه ی پیشرو " لوکال 1199"[24]در شهر نیویورک درحال برقراری شبکه ای برای کنفرانس های ویدیوئی است. این شبکه با بودجه ی دولت محلی ابتدا در هارلم تاسیس می گردد.
موضوعی که از طرف اتحادیه ها مورد استناد قرار نمی گیرد ولی هر روز اهمیت بیشتری می یابد ایمنی اطلاعات است. دنیایی را تصور کنید- دنیایی که زیاد هم دور نیست- که در آن اتحادیه ها برای ارتباط با سایر اعضا بیشتر از پست الکترونیکی استفاده می کنند. چه چیزی مانع از شکستن نظام ارتباطی یا فرستادن پیام های کذب به نام اتحادیه ی توسط خرابکاران کامپیوتری[25] که توسط کمپانی ها اجیرشده اند، خواهدبود؟ با توجه به اینکه اتحادیه ها به طور روزافزون از سیستم های مشترک ارتباطی استفاده می کنند، چه چیز مانع شنود پیام آن ها توسط شرکت ها می شود؟ ( یکی از دبیرخانه های بین المللی به نام اف آی ای تی[26] مبارزه ای جهانی را برای حفظ حقوق کارگران در ارتباطات آن لاین به راه انداخته و خواستار حفظ حقوق اتحادیه ها در استفاده از شبکه ی مشترک برای ارتباطات کارگری شده است. با این وجود، هنوز هم توجه جدی به موضوع ایمنی نشده است).
وب سایت های کارگری با خطر حملات سیبرنتیکی نیز مواجه هستند و چندین سایت در سال های اخیر قربانی این تخریب ها شده است. سیستم سولی نت مورد حمله ویروس قرارگرفت و بسیاری از فایل های ارزشمند خود را ازدست داد. فدراسیون بین المللی کارگران حمل و نقل ( آی تی دبلیواف)[27] دو سه سال قبل مجبورشد سیستم خود را به واسطه ی حمله ی " پینگ بمب" تعطیل کند. وب سایت حزب کارگر انگلستان نیز مورد حمله ی خرابکاران کامپیوتری قرارگرفت و متن ها و تصاویر تخریب گران جایگزین مطالب در این وب سایت شد. و اخیرا هم سایت های شبکه ی کارگری آمریکا و انگلیس " لیبرنت" توسط حملات سیبرنتیکی تعطیل شدند.
کارشناسان وزارت دفاع آمریکا نام " جنگ شبکه ای" را برای این مرحله ی الکترونیکی در سده ی آینده انتخاب کرده اند که طی آن قدرت های رقیب سعی خواهندکرد مراکز حساس و استراتژیک شبکه کامپیوتری همدیگر را تخریب کنند. " جنگ شبکه ای" بخش مهمی از جنگ طبقاتی در سده ی آینده خواهدبود.
مسئله دیگری که اتحادیه ها با آن روبرو هستند و هنوز جدی گرفته نشده، مسئله ی چند زبانی است. برای شرکت های فراملیتی که می توانند شرکت های تابعه، پیمانکاران فرعی و کارگران محلی را مجبورکنند به زبان کشور مادر ( به خصوص اگر به زبان انگلیسی باشد) صحبت کنند، این چندان مشکل مهمی نیست. اما جنبش کارگری به واسطه ی ارزش های خود مجبوراست به مردم اجازه دهد به زبان مادری خود صحبت کنند و در نتیجه وقتی از شبکه های کامپیوتری استفاده می شود باید راهی برای ترجمه ی مطالب از یک زبان به زبان دیگر- شاید حتی به صورت هم زمان- پیداکند. هزینه ی ترجمه بسیار بالاست و این یکی از دلایلی است که کوشش های اولیه برای ایجاد شوراهای هماهنگی اتحادیه ها در سطح جهان و سازمان های کارگری جهانی را با شکست روبرو ساخت. اما ما شاهد یافتن راه حل برای این مشکل هستیم. نرم افزار ترجمه ی خودکار در مراحل تکمیلی خود است.
هم اکنون چنین نرم افزارهایی در شبکه مورد استفاده قرار می گیرد، اگرچه ابتدایی و خنده آورند. برای اینکه بتوان به ترجمه ی قابل قبولی برای اهداف خودبرسیم، همه ی آن چیزی که مورد نیاز است، قدرت پردازش بیشتراست. براساس قانون مور[28] قدرت پردازش سخت افزارها هر 18 ماه دوبرابر می شود. لذا می توان پیش بینی کرد که با گذشت زمان، نرم افزارهای ترجمه قابل قبول به طور وسیع مورد استفاده قرارگیرند. و این ابزاری بسیار ارزشمند برای ایجاد موسسات جهانی و شبکه های مختلف برای طبقه ی کارگر خواهدبود. در واقع بدون چنین نرم اقزاری، نمی توان تولد انترناسیونال جدی را انتظار داشت.
حتی بدون نرم افزار ترجمه ای با کیفیت، شبکه های ارتباطی کامپیوتری جهانی باعث شده اند بتوان برخلاف عقاید مرسوم ورای مسایل داخلی و خارجی حرکت کرد. هریک از انتشارات آن لاین کارگری در واقع یک انتشارجهانی حرکت کرد. هریک از انتشارات آن لاین کارگری در واقع یک انتشار جهانی است. در جهان سیبرنتیکی هیچ مرزی وجودندارد. اگر از استثناها بگذریم، هنوز هم بیشتر مثل قبل عمل می شود. برای مثال وب سایت سی اف دی تی[29] در فرانسه انرژی زیادی را صرف فراهم آوردن اطلاعات درباره ی موضوعات بین المللی برای اعضای اتحادیه های فرانسه می کند که به راستی قابل تحسین است، اما برای ما که فرانسه نمی دانیم و از وب سایت آن ها دیدار می کنیم چیزی فراهم نمی آورد. اخبار سی. اف. دی. تی و یا حتی یک مقدمه برای آشنایی با آن سازمان به هیچ زبانی غیر از فرانسوی تهیه نشده است.
اتحادیه های آینده نگر این طرز تفکر را کنار گذاشته اند. برای مثال اتحادیه های کارگری فنلاند، به طور مرتب اخبار اتحادیه ها را به زبان انگلیسی تهیه و اخبار کارگری سراسر دنیا را به زبان فنلاندی ترجمه می کنند.
شاید بتوان گفت که فنلاندی ها باید چنین انترناسیونالیست های خوبی باشند، چون آن ها قبلا به استاندارد زندگی بالایی دست یافته اند و جنبش کارگری آنان یکی از ستون های جامعه شان قلمداد می شود. اما جنیش کارگری کره ی جنوبی که تحت فشار و تعقیب مقامات کشورشان است نیز همین کار را انجام می دهد و به وسیله ی پست الکترونیک و وب سایت اخبار کارگری کره را به زبان انگلیسی و اخبار کارگری سراسزدنیا را به کرده ای ترجمه می کن. کره ای ها هم دلایل خاص خود را برای این قدر انترناسیونالیست بودن دارند. بدون پشتیبانی جهانی ممکن است آن ها به وسیله ی رژیم های سرکوبگر نابودشوند.
برای اینکه این آگاهی به واقعیت بپیوندد، به زمان نیاز است. و این چیزی است که امروز ما شاهد وقوع آن در جنبش جهانی کارگری هستیم.
کیم مودی[30] در آمریکا و پیترواترمن[31] در هلند هردو درباره ی " اتحادیه گرایی اجتماعی جدید"[32] نوشته اند و نمونه هایی همچون کنفدراسیون اتحادیه های کارگری کره ( ک سی تی یو)[33] و کنگره اتحادیه های کارگری آفریقای جنوبی ( سی او اس آ تی یو)[34] را جانشین مناسبی برای اتحادیه های صنفی منتی همانند " فدراسیون کارگران آمریکا- کنگره سازمان های صنعتی" ( آ. اف. ال. سی. آی. او)[35] در آمریکا دانسته اند. مودی بر نقشی که دمکراسی در ایجاد چنین اتحادیه های مبارز تازه ای داشته تاکید می کند. واترمن به استفاده " جنبش های اجتماعی جدید" مانند جنبش های محیط زیست، زنان، و حقوق بشر از فن آوری جدید ارتباطی امیدوار است. او به " ارتباطات انترناسیونال" و ایجاد یک " فرهنگ همبستگی جهانی" اشاره می کند.
من معتقدم که اینترنت باعث ایجاد چنین دمکراسی داخلی در اتحادیه ها، و فرهنگ همبستگی جهانی بین اتحادیه های می شود. اتحادیه های دمکراتیک تر با ارتباطی قوی تر از گذشته از هم اکنون درحال شکل گیری اند. انترناسیونال جدید یا به عبارتی اولین انترناسیونال درحال تولد است.
[1] این مقاله در کنفرانس " مارکسیسم در آستانه ی سده ی بیست و یکم" در تاریخ 18-21 مارس 1999 در شهر الگرزبورگ آلمان ارائه شد.
[2] از کتاب روندهای اخیر جهانی شدن و آلترناتیوهای واقعی آن – گردآوری و ترجمه – انتشارات پژِوهنده - 1381
[3] International Confederation of Free Trade Unions ( ICFTU)
[4] World Federation of Trade Unions ( WFTU)
[5] company councils
[6] Charls Chip Levinson
[7] ICEM
[8] contervailling power
[9] telematics
[10] Solinet
[11]Canada Union of Public Employee ( CPUI)
[12]Marc Belanger
[13] BBS
[14] Labornet
[15] Discution forum
[16] Email list
[17] Live online chat
[18] Comunication Wrkers Union ( C W U)
[19] Email discution list
[20] List serve
[21] Web forum
[22] Bulletin board
[23] Chat room
[24] Local 1199
[25]hackers
[26] FIET
[27] International Transport Workers Federation ( ITWF)
[28] Moore
[29] CFDT
[30] Kim Moody
[31] Peter Waterman
[32]New social unionism
[33] Korean Cofederatin of Trade Unions ( KCTU)
[34] Cogress of South Africa Trade Unions ( COSATU)
[35] American Federation of Labour- Congress of Industerial Organizations (AFL-CIO)
نقش شبکه ی ارتباطات کامپیوتری جهانی در احیای انترناسیونالیزم طبقه ی کارگر[1]
نوشته ی: اریک لی[2]
" اینجا و آنجا کارگران به پیروزی هایی دست می یابند، اما هیچکدام پایدار نمی ماند. دستاورد واقعی مبارزات آنان، در اتحاد همیشه در حال گسترش آنان بازتاب می یابد. این اتحاد به وسیله ی وسایل ارتباط جمعی که صنعت مدرن آن را به وجود می آورد و توسعه می دهد، حمایت می شود. این امکان به وجودمی آید تا کارگران مناطق مختلف بتوانند با یکدیگر مرتبط شوند."
کارل مارکس و فردریک انگلس: مانفیست حزب کمونیست
به نظر من اینترنت ابزار لازم، ولی نه کافی، برای احیای انترناسیونالیزم کارگری و همراه با آن احیای سوسیالیسم در سده ی بیست و یکم است. شبکه ی ارتباطات کامپیوتری جهانی که اینترنت نامیده می شود، لازمه ی انترناسیونال کارگری است، زیرا نمی توان بدون ارتباط آن لاین انترناسیونال کارگری ای را متصور بود( من این مطلب را بعدا توضیح خواهم داد). اما کافی نیست، چرا که به چیزی بیش از این ابزار ارتباطی نیاز است. برای تحقق چنین امری به خواست و آگاهی افراد و جنبش هایی که با چشمان باز با مسئله روبرو می شوند، نیازمندیم. ابتدا اجازه دهید تعریف ساده ای از " انترناسیونال" را ارائه دهم. انترناسیونال برای مارکس سازمانی متشکل از کارگران و زحمتکشان برای هماهنگی فعالیت های آنان فراتر از مرزها و در نتیجه تحکیم میارزاتشان علیه سرمایه داری بود. اولین انترناسیونال چیزی جز این نبود. ممکن است دیگران با چنین برداشتی موافق نباشند. لنینیست ها قطعا موافق با این نظر نیستند. اما مارکس خود چنین باوری داشت و آن را در عمل به کار می گرفت.
انترناسیونالیسم محور تفکر مارکسیستی است. به همین دلیل مارکس و انگلس تصمیم گرفتند مانیفست حزب کمونیست را با پیامی انترناسیونالیستی به پایان برسانند و مارکس تلاش و کوشش بسیاری کرد تا انترناسیونالی کارگری به وجود آورد. انترناسیونالی که در مقایسه با نمونه های بعدی منحصر به فرد است، زیرا اتحادی بسیار گسترده از کارگران بدون گرایش ایدئولوژیکی قابل توجه بود. فعالیت های این انترناسیونال درعمل معطوف به نیازهای روزمره ی اتحادیه های کارگری، و یکی از وظایف مهم آن جمع آوری و پخش اطلاعات بود. ما نمی توانیم درباره ی انترناسیونال مارکس خیال بافی کنیم. بدون بودجه و وسایل ارتباطی مناسب، کارکرد قابل توجه و موثری نداشت. با خواندن یادداشت های نشست های عمومی آن ممکن است این احساس ناگوار به انسان دست دهد که در خیلی از موارد قابل اجرا نیست. اطلاعاتی که به انترناسیونال لندن می رسید، بیشر وقت ها ناقص و کهنه بود. انترناسیونال هایی که در پی آن آمدند نیز نتوانستند آن نقش را ایفا کنند.
دومین انترناسیونال، که اکنون نیز وجوددارد و در لندن مستقراست، فدراسیونی جهانی برای احزاب سوسیال دمکرات بوده و هست. امروزه که اتحادیه های کارگری و احزاب سوسیال دمکرات اغلب دیگر آن نزدیکی سابق را ندارند، و هنگامی که این احزاب به حکومت می رسند، فاقد سیاست های حمایتی تضمین شده از کارگرانند، به سختی می توان انترناسیونال سوسیالیستی را وارث واقعی اولین انترناسیونال مارکس قلمدادکرد.
درباره ی انترناسیونال سوم، تنها باید بگویم که هیچ چیز بیش از رژیم های استالینیستی در شوروی و کشورهای اقمار آن باعث بی اعتباری سوسیالیسم بین المللی نشد. به نظر می رسد که انترناسیونال سوم بیشتر به وسیله ی افرادی شبیه به نظامی – سیاستمداران تزاری قرن نوزدهم با دسیسه چینی های خاصشان اداره می شد که به وسیله ی خود مارکس در مقاله ی کمتر شناخته شده اش به نام " دیپلماسی تزارها" تشریح شده بود و شباهتی به نگرش مارکس درباره ی اتحاد مردان و زنان کارگر نداشت.
خلاصه اینکه، هیچگاه یک انترناسیونال واقعی کارگری وجودنداشته است. به همین دلیل ما نباید به فکر انترناسیونال چهارم و یا پنجم، بلکه باید به فکر انترناسیونال اول باشیم. با فروپاشی دیوار برلین در دهه ی گذشته، دنیایی که مارکس آن را تنها با یک نظام اجتماعی ترسیم کرده بود- آن هم براساس بازار آزاد- در کشورهای پیشرفته به واقعیت پیوست. چه آن را جهانی شدن بنامیم، چه جهان تک قطبی، جهانی که در کتاب " سرمایه" ی مارکس تشریح شده، سرانجام به حقیقت پیوسته است.
البته من مطلب را زیادی ساده کرده ام و این بحث مضمون اصلی مقاله ام نیست. ولی این که چرا شروع سده ی بیست و یکم زمان مناسبی برای حرکت های کارگری و کوششی دیگر برای واقعیت بخشیدن به آرزوی فریتنده ی انترناسیونال کارگری به نظر می رسد، درست به واسطه ی غلبه جهانی سرمایه داری است.
مارکس یک دانشمند علوم اجتماعی بود نه یک پیغمبر. بسیاری از مطالبی که او درباره ی سرمایه داری نوشته می تواند امروز صحیح ارزیابی نشود، اما بیشتر مسائلی که او بیش از یک قرن پیش توضیح داد، یعنی نظام جهانی تولید و توزیع، بحران های ادواری، و به خاک سیاه نشستن کارگران، بیشتر مناسب زمان ما به نظر می رسد تا زمان خوداو. تنها در دنیائی شبیه به دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم- احتمال ایجاد یک انترناسیونال کارگری وجوددارد.
اتحاد جهانی کارگران در دوران جنگ سرد امکان نداشت- جنگی که نه از سال 1945 که از سال 1917 شروع شد، و جنبش های کارگری را درطی 80 سال بین مدافعان و مخالفان رژیم شوروی تقسیم کرد. با پشت سر گذاشتن رژیم شوروی، هم اکنون اتحاد کارگران نه تنها در داخل کشورها، بلکه در سراسر جهان به یک امکان واقعی بدل شده است. یکی از نشانه های بارز این رویداد، رشد کنفدراسیون بین المللی اتحادیه های آزاد کارگران آی. سی. اف. تی. یو[3] که زمانی مرکز اتحادیه های طرفدار غرب بود و اکنون تنها بازمانده ی جنگ سرد در جنبش کارگری است، و از سوی دیگر تضعیف و نابودی رقیب آن فدراسیون جهانی اتحادیه های کارگری دبلیو، اف، تی، یو[4] است. در دهه های 70 و 80 اتحادیه های کارگری به انحاء مختلف سعی کردند با نظام در حال ادغام سرمایه داری جهانی که هرچه بیشتر تحت حاکمیت شرکت های فراملیتی قرار می گرفت دست و پنجه نرم کنند. فعالیت خلاقانه دیگر، تشکیل شوراهای شرکتی[5] توسط دبیران اتحادیه های بین المللی است. این اتحادیه های ابتدائی جهانی می تواند بنیاد اولیه ی انترناسیونال کارگری تازه قلمداد شود. تجربه نشان داده که هزینه های برقراری اتحادیه های کارگری بین المللی مهم ترین سد راه ایجا آن ها بوده است.
یکی از متفکران پیشر در این زمینه چارلز چپ لوین سان[6] بود که سال ها به عنوان دبیرکل اتحادیه بین المللی صنایع شیمیایی( امروزه به عنوان آی. سی. ای. ام[7] شناخته می شود) فعالیت داشت. لوین سان بذر چندین ایده پیشرو را در اتحادیه های کارگری افشاند. یکی از قابل توجه ترین نوشته های او " ودکاکولا" بود که تبدیل کشورهای کمونیستی به سرمایه داری در اثر فشار بازار جهانی را پیش بینی کرد. او ایده ی "نیروی مقابله[8]" با شرکت های فراملیتی را مطرح ساخت که حتی در اوایل دهه ی 70 نیز تهدیدی جدی برای اتحادیه های کارگری ملی موجو دبوند. در کتاب " اتحادیه های کارگری بین المللی" منتشره شده در سال 1972، لوین سان بی مقدمه به استفاده اتحادیه ها از کامپیوتر، و از جمله شبکه ی کامپیوتری اشاره کرد. او پیشنهادکرد که بانک های اطلاعاتی شرکت ها در اروپا و آمریکا می تواند مورد استفاده اتحادیه های کارگری هم قرارگیرد. او حتی فراتررفته و امکان آموزش از راه دور با استفاده از شبکه ی کامپیوتری برای اتحادیه را مطرح کرد. البته اثر شبکه ی کامپیوتری موضوعی فرعی در کتاب لوین سان بود. وقتی او این مطلب را می نوشت، اینترنت نام آزمون تازه ای بود که توسط وزارت دفاع آمریکا هدایت می شد، و تا زمان انتشار کتاب او حتی به نمایش عمومی هم گذاشته نشده بود. به این دلیل من، لوین سان را ژول ورن تله ماتیکز[9] کارگری نامیده ام. هدف دبیرخانه اتحادیه های بین المللی استفاده از روش های مرسوم برای تبدیل جنیش کارگری جهانی به " نیروی مقابله" با سرمایه بود که شامل اعتصابات سراسری، و مذاکرات مشترک فراملی برسر حقوق می شد. لوین سان در آن دوران ( دهه 70) به قریب الوقوع بودن اولین موافقت نامه ی جهانی بین یک اتحادیه ی بین المللی و یک شرکت فراملیتی خوشبین بود. بدین معنی که اتحادیه ها به زودی چارچوب های ملی خود را ترک می کنند و یک انترناسیونال جدید متولد خواهد. البته این فکر هنوز ناپخته بود.
نمی توان ساده انگارانه به موضوع برخوردکرد و هزینه ی بالای ایاب و ذهاب و ارتباطات را دلیل ناتوانی اتحادیه ها در ایجاد ساختارهای بین المللی همانند ساختارهای بین المللی شرکت ها قلمدادکرد. عوامل دیگری نیز مطمئنا موثربودند، از جمله عدم آمادگی عمومی اتحادیه ها برای درک جهانی شدن واقعی سرمایه داری. و این شرایطی است که هنوز هم وجوددارد. البته به مشکل هزینه ها نمی توان بی توجه بود. برای مثال ایجاد یک شورای جهانی در میان کارگران ماشین سازی فورد در سال های 1970 به نظر ایده ی جالبی می آمد. در سال های 1990، روشن شد که هزینه ی پرواز برای حضور در تعداد محدودی از جلسات هیز غیرقابل تامین است. و این بهترین موقع برای دست یافتن به یک ابزار ارتباطی جهانی ارزان و سریع بود. درست در زمانی که اتحادیه ها پیش از هروقت برای مبارزه با سرمایه فراملی به آن نیازداشتند، این ابزار در اختیارشان قرارگرفت. واضح است که این تنها خوش شانسی نبود. سرمایه داری برای اینکه شرکت ها بتوانند در بازار جهانی روان تر و سریع تر عمل کنند، آن را پدیدآورده بود.
به کارگیری شبکه کامپیوتری توسط اتحادیه ها از اوایل دهه ی 80 آغاز شد و در اواسط دهه ی 90 شتاب گرفت. به طوری که پایه های فنی برای احیای انترناسیونالیسم کارگری و ایجاد انترناسیونال بعدی به وجودآمد.
اینکه از چه زمانی شبکه های کامپیوتری مورد استفاده ی اتحادیه های کارگری قرارگرفت، جالب است. در اوایل سال 1981رهبران فدراسیون معلمان ایالت بریتیش کلمبیا ( کانادا) از کامپیوترهای پرتابل استفاده و فعالیت های اتحادیه را هماهنگ کردند. آن ها از جمله یک اعتصاب ایالتی را از طریق مودم سازمان دادند. در اواسط دهه ی 1980ایجاد شبکه به وسیله ی مودم توسط دبیرخانه های چندین اتحادیه ی بین المللی مورد پذیرش قرارگرفت که به واسطه ی نوع کار و بودجه ی بسیار محدود آن ها، این فن آوری تازه برای ارتباط با دفاتر دور از دسترس اتحادیه های عضو، مقبولیت یافت. اولین شبکه ی کامپیوتری اتحادیه ای در ابعاد ملی در اواسط دهه ی 80 در کانادا تاسیس گردید که نام آن سولی نت[10] بود. بزرگ ترین اتحادیه کشور- اتحادیه ی کارگران بخش عمومی کانادای سی پی یو آی[11] رسما از آن حمایت می کرد، اما درست مانند اغلب پیشگامی ها، این بار نیز نیروی پشت سر " سولی نت" فردی به نام مارک بالانگر[12] بود.
باید تاکید شود که بیشتر فعالیت های اولیه با استفاده از اینترنت صورت نمی گرفت. در دهه ی 80 استفاده از بی بی اس[13] به صورت آن لاین گسترش یافت. هرکس بایک مودم و کامپیوتری شخصی می توانست یک شبکه ی مجازی ایجادکند. این روش در آمریکای شمالی برای اتحادیه ها امکانی به وجود آورد تا فن آوری جدید را کشف و با آن آشنا شوند. رشد انفجاری استفاده از اینترنت در دهه ی 1990 باعث شد که شبکه ها به رسانه ای توده ای و فراگیر برای کارگران تبدیل شوند.
اولین نشست بین المللی برای بحث پیرامون بهره گیری کارگران از فن آوری جدید ارتباطی در سال 1990 برگزارگردید. و برگزاری کنفرانس های بین المللی مهم پیرامون این موضوع در سال های 92 و 93 نیز ادامه یافت. در نیمه ی اول این دهه، ما شاهد استفاده ی قابل توجه از اینترنت هستیم، برای مثال استفاده از یک خبرنامه ی ویژه ی اعتصاب کارگر در طی اعتصاب روزنامه نگاران سانفرانسیسکو و ایجاد یک شبکه ی مستقل کارگری در سطح ملی در آمریکا که لیبرنت[14] نامیده می شود. اولین وب سایت کارگری بین المللی، متعلق به فدراسیون بین المللی موسسات آموزشی کارگری از اوایل سال 1994 فعالیت خود را آغازکرد.
مدت ها قبل از اینکه اینترنت واژه ای همه گیر شود، اتحادیه های سراسر جهان در استفاده از آن پیشروبودند و آن را به عنوان وسیله ای ارزان و سریع برای جایگزینی تلفن و فاکس می شناختند.
با این وجود همه ی اتحادیه ها برای تطبیق خود با فن آوری جدید تلاش نکردند. در این رابطه مقاومت ها زیاد بود و هنوز نیز هست. هنوز هم برخی از دبیرخانه های اتحادیه های بین المللی وب سایت خود را ایجادنکرده اند، و بسیاری از اتحادیه های ملی اصلا هیچ حضوری از خود در شبکه ی جهانی نشان نداده اند.
بیشترین مقاومت از بالاترین سطوح رهبری خود این اتحادیه ها صورت می گیرد. این عجیب نیست که مسئول رسمی اتحادیه ای داشتن پست الکترونیکی را لازم بداند- البته تنها به این معنی که منشی اش پیام های ارسال شده برای او را جمع آوری و چاپ کند تا بخواند.
اغلب اوقات فشار برای تغییر از پائین وارد می شود- از سطوح میانی و توده ای فعال که شیفته ی فن آوری تازه هستند. با استفاده از ابزارهایی مانند وب سایت، تریبون تبادل نظر[15]، فهرست پستی[16]، گفتگوی مستقیم آن لاین،[17] و کنفرانس ویدیوئی مرزهایی که قبلا فعالان اتحادیه ها را از هم جدا می کرد، از بین خواهدرفت. آن ها ناچارند بنابرمنطق شبکه ها( و سرمایه داری جهانی شده) طوری عمل کنند که انگار کشورها وجودندارند، و به انترناسیونالیست هایی آگاه بدل شوند.
اولین نمونه های قابل طرح به نیمه ی اول سال 1990 باز می گردد.. در آن زمان سولی نت کانادا بحث هایی را درباره ی مسایل مورد علاقه ی فعالان اتحادیه ها به شکل آن لاین و از طریق اینترنت سازمان داد. شرکت در این بحث ها مختص کانادائی ها نبود. درحالیکه سندکالیست های کانادایی درباره ی مسائلی نظیر بیکاری در منطقه شان گفتگو می کردند، فعالانی از جنبش های کارگری دیگر کشورها از جمله اتحادیه های جدید مستقل روسیه در آن شرکت کردند. این اتفاق شکل بحث را تغییرداد. برای این اتحادیه ها دیگر امکان نداشت که مشکل بیکاری را یک مسئله ی ملی بدانند که با قانونگذاری در سطح اتاوا حل شود. به چیز جدیدی نیازبود.
باید صادقانه پذیرفت که هنوز هم از رشد آگاهی توده ای توسط اتحادیه های کارگری در مسیری انترناسیونالیستی نشانه و شواهد زیادی در دست نیست. اما جای امیدواری وجوددارد. برای مثال اگر شما مجله ی ماهانه ی اتحادیه ی کارگران ارتباطات یعنی سی دبلیو یو[18] چاپ ژانویه ی 1999 انگلستان را ورق بزنید، ستونی را خوهیددید که توسط دبیرکل اتحادیه نوشته شده است. این مقاله به اهمیت کار بین المللی تاکید نموده، و از اینترنت به عنوان چالشی برای اتحادیه های کارگری یادکرده است.
چنین مقاله ای یک سال پیش غیرقابل تصوربود. هنوز هم بیشتر اتحادیه های کارگری در نشریات چاپ شده و وب سایت های خود بر موضوع های محلی و ملی تاکیددارند و تاکید بر انترناسیونالیسم جدید کم و محدوددیده می شود. من نمی توانم نامه ی الکترونیکی یکی از فولادگران آمریکائی را فراموش کنم که مدتی پیش دریافت کردم. او نوشته بود:" با چنان مسایل زیادی در کشور خود روبرو هستم که برای مسائل خارجی ها نه وقت دارم و نه علاقه".
باید تاکید کنم که ما تازه در ابتدای راه هستیم. ایجاد بروشورهای آن لاین انقلاب به شمار نمی رود. استفاده از ابزارهای پیشرفته تر و ارتباط آن لایت بین صدها میلیون نفر از کارکنان، نهایتا اتحادیه های جهانی شبکه شده ای را که اساس و پایه ی انترناسیونالیسم آینده است، فراهم خواهدآورد.
در اواسط سال 1990 ده ها میلیون نفر دارای ارتباط آن لاین بودند. برای برخی ناظران، از جمله نویسنده ی این مقاله، وجود 40 یا 50 میلیون نفر در یک شبکه ی کامپیوتری جهانی جالب و به راستی هیجان انگیز می نمود. اگرچه اینترنت به عنوان یک شبکه ی دانشگاهی آغاز به کارکرد و کسانی که کامپیوتر به عنوان سرگرمیشان بود یا دست اندرکار تجارت بودند بعدا به آن پیوستند، اما در میان آن ها بسیاری از کارکنان معمولی واحدهای مختلف دیده می شوند. این نکته در چهار یا پنج سال اخیر مورد منازعه بود، اما اکنون مشخص است که اینترنت یه یک رسانه ی ارتباطی توده ای تبدیل شده است، رسانه ای که 163 میلیون نفر را تقریبا از همه ی کشورها را به هم متصل می کند.
ده ها میلیون نفری که در سال های اخیر به اینترنت پیوسته اند، عموما از طبقه ی کارگر می باشند. از آن جا که قیمت سخت افزار، نرم افزار، تجهیزات جانبی کامپیوتر، و نیز دسترسی به اینترنت به شدت کاهش یافته، کارگران و خانواده های آنان توانسته اند به اینترنت بپیوندند. ارزیابی دقیقی از اینکه چه تعداد از افراد متصل به اینترنت کارگر و یا عضو اتحادیه ها هستند وجودندارد. اما می دانیم که در کشورهای دارای اتحادیه های قوی و گسترده ( مثلا در اروپای شمالی) میزان متصلین به اینترنت بسیار زیاد است. در این کشورها میلیون ها عضو اتحادیه هم اکنون به اینترنت متصلند. در آمریکا و کانادا که اعضای اتحادیه ها به آن نسبت نیست- چون غالبا از حقوق و مزایای بیشتری نسبت به سایرکارکنان برخوردارند- به احتمال قوی این اعضا بیش از همکاران سازمان نیافته ی خود به اینترنت متصل اند. لذا، اگر بگوییم ده ها میلیون اعضای اتحادیه های کارگری به اینترنت متصل اند، سخن گزافی نگفته ایم.
هرچند استفاده از اینترنت توسط آن ها بیشتر به صورت پست الکترونیک و وب سایت است که در واقع تنها نوع پیشرفته و آن لاین بروشورهای قبلی است، اما این خود آغازی بر وقوع تغییرات است. نخستین گام در این راه، ایجاد " نسل دوم" سایت های اتحادیه ای است که دو جانبه ترند و این امکان را دارند که اعضای اتحادیه ها بتوانند با رهبران خود و سایر افراد گفتگوکند. به این معنی که هر عضو اتحادیه بتواند آن چیزی را که می خواهدبگوید و بنویسد. چنین فضای تبادل نظری البته مرسوم نیست. چرا بوروکراسی موجود در اتحادیه باید اجازه برقراری چنین بحث آزادی را بدون توجه به سلسله مراتب در فضای سیبرنتیک بدهد، هنگامی که چنین امکانی در کنفرانس های اتحادیه ای داده نمی شود، چنین تبادل نظرهم صورت نمی گیرد. البته بخشی از این عدم مداخله جویی برای متوقف کردن بحث های ناخواسته، به خاطر عدم آشنایی کافی با فن آوری تازه است، و بخشی نیز بدین دلیل که در اینترنت نمی توان گفتگو را متوقف کرد. به محض بستن هر محل، فورا به جای دیگری نقل مکان می کند. لذا اعضای اتحادیه ها به وسیله ی فهرست بحث های پستی[19] که به نام نرم افزار اجراکننده ی آن " لیست سرو"[20] نامیده می شود، محل تبادل نظر شبکه ای[21] ( که آن را تابلوی اعلانات[22] می نامند، و ارتباطات زنده ( اتاق گفتگو[23])، بدون توجه به مرزها و فواصل جغرافیایی چنان به گفتگو با یکدیگر می پردازند که قبلا هرگز امکان نداشت.
قدم بعدی، به کارگرفتن کنفرانس ویدیویی است که به مردم امکان می دهدبه طور طبیعی با همدیگر صحبت کنند و رودرروی به یکدیگر بنگرند. من همواره چنین امکانی را تنها در داستان های علمی و تخیلی متصور می دانستم، و از اینکه متوجه شدم استفاده از این فن آوری در بسیاری از جاها مرسوم شده ، بسیار خوشحال شدم. برای مثال اعضای یک اتحادیه ی کارگری سوئد که در شرکت اریکسون کار می کنند برای برگزاری میتینگی های منطقه ای اتحادیه ی خود از کنفرانس ویدیوئی استفاده می کنند. این کار با استفاده از امکانات و شبکه ی شرکت که در اختیار آن ها قرارگرفته صورت می گیرد و این استفاده سال هاست ادامه دارد. ضمنا اتحاد یه ی پیشرو " لوکال 1199"[24]در شهر نیویورک درحال برقراری شبکه ای برای کنفرانس های ویدیوئی است. این شبکه با بودجه ی دولت محلی ابتدا در هارلم تاسیس می گردد.
موضوعی که از طرف اتحادیه ها مورد استناد قرار نمی گیرد ولی هر روز اهمیت بیشتری می یابد ایمنی اطلاعات است. دنیایی را تصور کنید- دنیایی که زیاد هم دور نیست- که در آن اتحادیه ها برای ارتباط با سایر اعضا بیشتر از پست الکترونیکی استفاده می کنند. چه چیزی مانع از شکستن نظام ارتباطی یا فرستادن پیام های کذب به نام اتحادیه ی توسط خرابکاران کامپیوتری[25] که توسط کمپانی ها اجیرشده اند، خواهدبود؟ با توجه به اینکه اتحادیه ها به طور روزافزون از سیستم های مشترک ارتباطی استفاده می کنند، چه چیز مانع شنود پیام آن ها توسط شرکت ها می شود؟ ( یکی از دبیرخانه های بین المللی به نام اف آی ای تی[26] مبارزه ای جهانی را برای حفظ حقوق کارگران در ارتباطات آن لاین به راه انداخته و خواستار حفظ حقوق اتحادیه ها در استفاده از شبکه ی مشترک برای ارتباطات کارگری شده است. با این وجود، هنوز هم توجه جدی به موضوع ایمنی نشده است).
وب سایت های کارگری با خطر حملات سیبرنتیکی نیز مواجه هستند و چندین سایت در سال های اخیر قربانی این تخریب ها شده است. سیستم سولی نت مورد حمله ویروس قرارگرفت و بسیاری از فایل های ارزشمند خود را ازدست داد. فدراسیون بین المللی کارگران حمل و نقل ( آی تی دبلیواف)[27] دو سه سال قبل مجبورشد سیستم خود را به واسطه ی حمله ی " پینگ بمب" تعطیل کند. وب سایت حزب کارگر انگلستان نیز مورد حمله ی خرابکاران کامپیوتری قرارگرفت و متن ها و تصاویر تخریب گران جایگزین مطالب در این وب سایت شد. و اخیرا هم سایت های شبکه ی کارگری آمریکا و انگلیس " لیبرنت" توسط حملات سیبرنتیکی تعطیل شدند.
کارشناسان وزارت دفاع آمریکا نام " جنگ شبکه ای" را برای این مرحله ی الکترونیکی در سده ی آینده انتخاب کرده اند که طی آن قدرت های رقیب سعی خواهندکرد مراکز حساس و استراتژیک شبکه کامپیوتری همدیگر را تخریب کنند. " جنگ شبکه ای" بخش مهمی از جنگ طبقاتی در سده ی آینده خواهدبود.
مسئله دیگری که اتحادیه ها با آن روبرو هستند و هنوز جدی گرفته نشده، مسئله ی چند زبانی است. برای شرکت های فراملیتی که می توانند شرکت های تابعه، پیمانکاران فرعی و کارگران محلی را مجبورکنند به زبان کشور مادر ( به خصوص اگر به زبان انگلیسی باشد) صحبت کنند، این چندان مشکل مهمی نیست. اما جنبش کارگری به واسطه ی ارزش های خود مجبوراست به مردم اجازه دهد به زبان مادری خود صحبت کنند و در نتیجه وقتی از شبکه های کامپیوتری استفاده می شود باید راهی برای ترجمه ی مطالب از یک زبان به زبان دیگر- شاید حتی به صورت هم زمان- پیداکند. هزینه ی ترجمه بسیار بالاست و این یکی از دلایلی است که کوشش های اولیه برای ایجاد شوراهای هماهنگی اتحادیه ها در سطح جهان و سازمان های کارگری جهانی را با شکست روبرو ساخت. اما ما شاهد یافتن راه حل برای این مشکل هستیم. نرم افزار ترجمه ی خودکار در مراحل تکمیلی خود است.
هم اکنون چنین نرم افزارهایی در شبکه مورد استفاده قرار می گیرد، اگرچه ابتدایی و خنده آورند. برای اینکه بتوان به ترجمه ی قابل قبولی برای اهداف خودبرسیم، همه ی آن چیزی که مورد نیاز است، قدرت پردازش بیشتراست. براساس قانون مور[28] قدرت پردازش سخت افزارها هر 18 ماه دوبرابر می شود. لذا می توان پیش بینی کرد که با گذشت زمان، نرم افزارهای ترجمه قابل قبول به طور وسیع مورد استفاده قرارگیرند. و این ابزاری بسیار ارزشمند برای ایجاد موسسات جهانی و شبکه های مختلف برای طبقه ی کارگر خواهدبود. در واقع بدون چنین نرم اقزاری، نمی توان تولد انترناسیونال جدی را انتظار داشت.
حتی بدون نرم افزار ترجمه ای با کیفیت، شبکه های ارتباطی کامپیوتری جهانی باعث شده اند بتوان برخلاف عقاید مرسوم ورای مسایل داخلی و خارجی حرکت کرد. هریک از انتشارات آن لاین کارگری در واقع یک انتشارجهانی حرکت کرد. هریک از انتشارات آن لاین کارگری در واقع یک انتشار جهانی است. در جهان سیبرنتیکی هیچ مرزی وجودندارد. اگر از استثناها بگذریم، هنوز هم بیشتر مثل قبل عمل می شود. برای مثال وب سایت سی اف دی تی[29] در فرانسه انرژی زیادی را صرف فراهم آوردن اطلاعات درباره ی موضوعات بین المللی برای اعضای اتحادیه های فرانسه می کند که به راستی قابل تحسین است، اما برای ما که فرانسه نمی دانیم و از وب سایت آن ها دیدار می کنیم چیزی فراهم نمی آورد. اخبار سی. اف. دی. تی و یا حتی یک مقدمه برای آشنایی با آن سازمان به هیچ زبانی غیر از فرانسوی تهیه نشده است.
اتحادیه های آینده نگر این طرز تفکر را کنار گذاشته اند. برای مثال اتحادیه های کارگری فنلاند، به طور مرتب اخبار اتحادیه ها را به زبان انگلیسی تهیه و اخبار کارگری سراسر دنیا را به زبان فنلاندی ترجمه می کنند.
شاید بتوان گفت که فنلاندی ها باید چنین انترناسیونالیست های خوبی باشند، چون آن ها قبلا به استاندارد زندگی بالایی دست یافته اند و جنبش کارگری آنان یکی از ستون های جامعه شان قلمداد می شود. اما جنیش کارگری کره ی جنوبی که تحت فشار و تعقیب مقامات کشورشان است نیز همین کار را انجام می دهد و به وسیله ی پست الکترونیک و وب سایت اخبار کارگری کره را به زبان انگلیسی و اخبار کارگری سراسزدنیا را به کرده ای ترجمه می کن. کره ای ها هم دلایل خاص خود را برای این قدر انترناسیونالیست بودن دارند. بدون پشتیبانی جهانی ممکن است آن ها به وسیله ی رژیم های سرکوبگر نابودشوند.
برای اینکه این آگاهی به واقعیت بپیوندد، به زمان نیاز است. و این چیزی است که امروز ما شاهد وقوع آن در جنبش جهانی کارگری هستیم.
کیم مودی[30] در آمریکا و پیترواترمن[31] در هلند هردو درباره ی " اتحادیه گرایی اجتماعی جدید"[32] نوشته اند و نمونه هایی همچون کنفدراسیون اتحادیه های کارگری کره ( ک سی تی یو)[33] و کنگره اتحادیه های کارگری آفریقای جنوبی ( سی او اس آ تی یو)[34] را جانشین مناسبی برای اتحادیه های صنفی منتی همانند " فدراسیون کارگران آمریکا- کنگره سازمان های صنعتی" ( آ. اف. ال. سی. آی. او)[35] در آمریکا دانسته اند. مودی بر نقشی که دمکراسی در ایجاد چنین اتحادیه های مبارز تازه ای داشته تاکید می کند. واترمن به استفاده " جنبش های اجتماعی جدید" مانند جنبش های محیط زیست، زنان، و حقوق بشر از فن آوری جدید ارتباطی امیدوار است. او به " ارتباطات انترناسیونال" و ایجاد یک " فرهنگ همبستگی جهانی" اشاره می کند.
من معتقدم که اینترنت باعث ایجاد چنین دمکراسی داخلی در اتحادیه ها، و فرهنگ همبستگی جهانی بین اتحادیه های می شود. اتحادیه های دمکراتیک تر با ارتباطی قوی تر از گذشته از هم اکنون درحال شکل گیری اند. انترناسیونال جدید یا به عبارتی اولین انترناسیونال درحال تولد است.
[1] این مقاله در کنفرانس " مارکسیسم در آستانه ی سده ی بیست و یکم" در تاریخ 18-21 مارس 1999 در شهر الگرزبورگ آلمان ارائه شد.
[2] از کتاب روندهای اخیر جهانی شدن و آلترناتیوهای واقعی آن – گردآوری و ترجمه – انتشارات پژِوهنده - 1381
[3] International Confederation of Free Trade Unions ( ICFTU)
[4] World Federation of Trade Unions ( WFTU)
[5] company councils
[6] Charls Chip Levinson
[7] ICEM
[8] contervailling power
[9] telematics
[10] Solinet
[11]Canada Union of Public Employee ( CPUI)
[12]Marc Belanger
[13] BBS
[14] Labornet
[15] Discution forum
[16] Email list
[17] Live online chat
[18] Comunication Wrkers Union ( C W U)
[19] Email discution list
[20] List serve
[21] Web forum
[22] Bulletin board
[23] Chat room
[24] Local 1199
[25]hackers
[26] FIET
[27] International Transport Workers Federation ( ITWF)
[28] Moore
[29] CFDT
[30] Kim Moody
[31] Peter Waterman
[32]New social unionism
[33] Korean Cofederatin of Trade Unions ( KCTU)
[34] Cogress of South Africa Trade Unions ( COSATU)
[35] American Federation of Labour- Congress of Industerial Organizations (AFL-CIO)
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر