واژه ای به نام "فضا"
احمد جواهریان
حتما تا به حال به این واژه برخورده اید: "فضا". اما به راستی منظور ما از فضا چبست. برای مثال وقتی می گوئیم فضای کلاس درسمان کسالت آور است. فضای سیاسی کشور ملتهب است. در جامعه ما فضای مناسبی برای احقاق حقوق زحمتکشان وجود ندارد، یا مثلا وقتی می گوئیم :
فضای حرف تو آدم را
عبور می دهد از کوچه باغ های حکایت
(مسافر – سهراب سپهری)
معنی مشخص "فضا" یا "فضای حرف تو" چیست؟
ما در مدرسه معنای هندسی ساده ای برای فضا قائل می شدیم و فضا برایمان حجمی بود که با صفحاتی محدود می شد. هندسه ی فضایی را حتما همه ی آن هایی که تا حدی با ریاضیات آشنایی داشته اند، به یاد دارند. اما به نظر می رسد منظور ما از فضا دیگر آن فضای سه بعدی اقلیدسی و یا حتی غیر اقلیدسی نباشد، اگرچه آن فضای اقلیدسی بخشی از واقعیت فضایی باشد که از آن صحبت کرده ایم. برای نمونه در همان مثال کلاس درس، فضا از جمله شامل فضای هندسی کلاس نیز می شود، اما بدان خلاصه نیست و در مکان، زمان و فرایندهای متقابل پیچیده عملکردی چند جانبه ای معنا می یابد که آن را بوجود آورده اند.
چیستی فضا البته بحثی فلسفی - وجود شناسی – ست. قصد من هم از این نوشته ی کوتاه وارد شدن در این بحث نیست. اما چیزی را که انسان عمیقا حس می کند، آن است که بسیاری از واقعیت ها و فرایند ها معنای خود را از فضای خاصی بدست می آورند که در آن هستی دارند. و وقتی انسان از آن فضا خارج می شود و در فضای دیگری قرار می گیرد، دیگر حس و درک لازم از آن ها را به همان سادگی قبلی ندارد. دکتر شفیعی کدکنی چه خوب می گوید:
کوچ بنفشه ها
در روزهای آخر اسفند
کوچ بنفشه های مهاجر زیباست
در نیمروز روشن اسفند
وقتی بنفشه ها را از سایه های سرد
در اطلس شمیم بهاران
با خاک و ریشه ـ میهن سیارشان ـ
در جعبه های کوچک چوبی
در گوشه خیابان می اورند
جوی هزار زمزمه در من می جوشد:
ای کاش...ای کاش...ای کاش آدمی
وطنش رامثل بنفشه ها ـ در جعبه های خاک ـ
یک روز میتوانست همراه خویش ببرد
هر کجا که خواست
در روشنای باران
در افتاب پاک
درک فضا ها، و حضور و واقعیتشان در عرصه های مختلف زندگی بسیار مهم است و به ما در شناسایی اهداف و تنظیم عملکردهامان بسیار کمک می کند. همه ی تلاش بشریت مترقی نیز چیزی جز آن نیست که فضایی شایسته ی زندگی انسانی بسازد، وجود صلح، عدالت اجتماعی، آزادی و رعایت حقوق بشر، توسعه ی پایدار و ...تنها اجزای چنین فضایی هستند ...
احمد جواهریان
حتما تا به حال به این واژه برخورده اید: "فضا". اما به راستی منظور ما از فضا چبست. برای مثال وقتی می گوئیم فضای کلاس درسمان کسالت آور است. فضای سیاسی کشور ملتهب است. در جامعه ما فضای مناسبی برای احقاق حقوق زحمتکشان وجود ندارد، یا مثلا وقتی می گوئیم :
فضای حرف تو آدم را
عبور می دهد از کوچه باغ های حکایت
(مسافر – سهراب سپهری)
معنی مشخص "فضا" یا "فضای حرف تو" چیست؟
ما در مدرسه معنای هندسی ساده ای برای فضا قائل می شدیم و فضا برایمان حجمی بود که با صفحاتی محدود می شد. هندسه ی فضایی را حتما همه ی آن هایی که تا حدی با ریاضیات آشنایی داشته اند، به یاد دارند. اما به نظر می رسد منظور ما از فضا دیگر آن فضای سه بعدی اقلیدسی و یا حتی غیر اقلیدسی نباشد، اگرچه آن فضای اقلیدسی بخشی از واقعیت فضایی باشد که از آن صحبت کرده ایم. برای نمونه در همان مثال کلاس درس، فضا از جمله شامل فضای هندسی کلاس نیز می شود، اما بدان خلاصه نیست و در مکان، زمان و فرایندهای متقابل پیچیده عملکردی چند جانبه ای معنا می یابد که آن را بوجود آورده اند.
چیستی فضا البته بحثی فلسفی - وجود شناسی – ست. قصد من هم از این نوشته ی کوتاه وارد شدن در این بحث نیست. اما چیزی را که انسان عمیقا حس می کند، آن است که بسیاری از واقعیت ها و فرایند ها معنای خود را از فضای خاصی بدست می آورند که در آن هستی دارند. و وقتی انسان از آن فضا خارج می شود و در فضای دیگری قرار می گیرد، دیگر حس و درک لازم از آن ها را به همان سادگی قبلی ندارد. دکتر شفیعی کدکنی چه خوب می گوید:
کوچ بنفشه ها
در روزهای آخر اسفند
کوچ بنفشه های مهاجر زیباست
در نیمروز روشن اسفند
وقتی بنفشه ها را از سایه های سرد
در اطلس شمیم بهاران
با خاک و ریشه ـ میهن سیارشان ـ
در جعبه های کوچک چوبی
در گوشه خیابان می اورند
جوی هزار زمزمه در من می جوشد:
ای کاش...ای کاش...ای کاش آدمی
وطنش رامثل بنفشه ها ـ در جعبه های خاک ـ
یک روز میتوانست همراه خویش ببرد
هر کجا که خواست
در روشنای باران
در افتاب پاک
درک فضا ها، و حضور و واقعیتشان در عرصه های مختلف زندگی بسیار مهم است و به ما در شناسایی اهداف و تنظیم عملکردهامان بسیار کمک می کند. همه ی تلاش بشریت مترقی نیز چیزی جز آن نیست که فضایی شایسته ی زندگی انسانی بسازد، وجود صلح، عدالت اجتماعی، آزادی و رعایت حقوق بشر، توسعه ی پایدار و ...تنها اجزای چنین فضایی هستند ...
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر