گذشته در مقابل آینده
سه چهره داشتیم / دیروز، امروز، فردا[1]
نوشته ی : احمد سپیداری
این امروز است که تارهای ظریف واقعیت های گذشته را در هر لحظه و به هر شکل ممکن به هم می بافد تا طرح فردا را در درون خویش بیافریند، اما، هر گونه حرکت به سوی آینده ناچار با مقاومت دیروز هایی مواجه است که دائما به روز می شوند، و این چالش را راه گریزی نیست. گذشته تنها رخداد های تاریخی قابل تاویل نیست. گذشته انباشته از روش ها و باورهایی ست که دیگر کارایی آن زمانی خود را در شکل سابقشان ندارند. در گرد این طرح های کهنه شده برای آینده، فضای تقدسی ساخته می شود که هرگونه نقدشان قابل تکفیر و سنگسار است.
روشنگران، هنرمندان و جریان های اجتماعی ترقی خواه در طول تاریخ همیشه در مقابل نیروهای واپسگرایی قرار داشته اند که گاه محصول خود آنان بوده اند و کارهای گذشته ی آن ها را برای بی اعتبار اعلام کردن نظرات خلاقانه ی امروزینشان با تاکیدی تمام بکار گرفته اند. به عبارت دیگر، این گذشته گرایی و دفاع از "ارزش ها" و "اصول" (گذشته) تنها مخصوص امروز نیست، و تاریخی طولانی دارد.
این مطمئنا به این معنا نیست که هر نویی به خودی خود ارزشمند است یا هر کهنه و گذشته ای بی ارزش و سزاوار جایگزینی، اما می توان و باید به گذشته گرایی هایی که از اینرسی بازداری حرکت های اجتماعی تراقیخواهانه برخوردارند و به شکلی کور سعی در منکوب کردن هرگونه نوآوری دارند، حساس بود و ماهیت آن ها را در پشت شعارهای گاه آتشینشان شناخت و آشکار کرد. و این کاری ست همیشه سخت و دشوار و گاه به پیش رفتن در " گل های چسبناک" ماننده است.
فردا به هر چه شبیه باشد هیچ به دیروزش مانند نیست، چرا که حاصل تغییر و تحول بازگشت ناپذیر آن است و بر دوش همه ی آن تجربه ها و دستاوردها ایستاده است. این ناهمخوانی - فردا با دیروز- با گذر زمان و شتاب گرفتن تحولات عمق می یابد و پر معنا تر می شود. ما حق نداریم در هیچ نوستالژی دوران گذشته ای به جای "خستگی تاریخ"، بهشت گمشده بجوییم. اگر چنین گرایش بنیادگرانه ای داریم، بدترین کار آن است که با مقدس انگاشتن آن، همه ی توش و توانمان را صرف کوبیدن راه جویانی بکنیم که به راهگشایی پر مخاطره ی آینده های ممکن برخاسته اند. نو آوران گاه بسیار مخرب بوده اند. در این شکی نیست، ولی راه دیگری جز مخاطرات مشابه با پیشقراولانی تازه نیست. این کاری ارزنده است که به آینده حساس باشیم و آن را در هر شکل و محتوایی نپذیریم، اما همه ی تلاش ما می تواند در جهت پالودن و توانمندی آن برای گره گشایی امروز باشد – امروزی که تنها حقیقت بین دو دنیای مجازی گذشته و آینده است.
________________________________________
[1] از میان ریگ ها و الماس ها – احسان تبری
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر